Dlaczego nadciśnienie tętnicze jest niebezpieczne ?

Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszym czynnikiem, które zwiększa ryzyko chorób sercowo- naczyniowych – takich jak choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, migotanie przedsionków, chorób tętnic obwodowych, przewlekłej choroby nerek, zaburzeń poznawczych. Nadciśnienie tętnicze jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do zgonów oraz niepełnosprawności na całym świecie. 

 Sól sód i potas. Gdzie jest haczyk ?

Koncepcja, że wysokie spożycie soli może być związane z wysokim ciśnieniem krwi została po raz pierwszy przypisana Żółtemu Cesarzowi w jego Klasyce Medycyny Wewnętrznej (Huang Ti Nei Ching Su Wen, 2698-2598 p.n.e.). Na początku XX wieku Ambard i Beaujard opisali kliniczne powiązanie pomiędzy poziomem spożycia soli, a poziomem ciśnienia krwi u ludzi, które zostało później wyjaśnione przez Kempnera w 1948 roku w ramach eksperymentów z dietą ryżową bez soli. Od czasów Kempnera doniesienia te były przedmiotem wielu badań na modelach zwierzęcych wrażliwych na sól. We wszystkich przypadkach zaobserwowano wyraźny, zależny od dawki efekt pomiędzy poziomem spożycia soli, a poziomem ciśnienia krwi i powikłań sercowo –naczyniowych. Kolejne badania, tym razem prowadzone na szympansach sugerują, że grupa stosująca dietę z połową soli (różnica 7 g soli) miała o 6/4 mmHg niższe ciśnienie krwi w porównaniu do drugiej grupy. Badania epidemiologiczne, eksperymentalne, eksperymenty naturalne, populacyjne badania interwencyjne oraz randomizowane kontrolowane badania kliniczne dostarczają dowodów na istnienie związku pomiędzy spożyciem soli, a ciśnieniem tętniczym. Badanie kooperacyjne INTERSALT dobrze podsumowuje wyniki związku pomiędzy spożyciem soli, a ciśnieniem tętniczym oraz wysuwa wnioski o związku między spożyciem sodu, a wzrostem ciśnienia tętniczego wraz z wiekiem. Umiarkowane zmniejszenie spożycia soli obniża ciśnienie tętnicze krwi u większości osób, lecz nie u wszystkich. Wpływ sodu na ciśnienie krwi różni się w dużym stopniu u poszczególnych osób. Istotny wydaje się czynnik osobniczy.

Sodowrażliwość ma liczne uwarunkowania, w tym rasę, pochodzenie etniczne, wiek, BMI, jakość diety a także towarzyszące stany chorobowe, takie jak istniejące już nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, dysfunkcja nerek. Sodowrażliwość jest po części kontrolowana genetycznie, ponieważ u osób z normotensją lub nadciśnieniem często występuje nadciśnienie w wywiadzie rodzinnym. Wrażliwość na sód jest związana z nasilonym ryzykiem wystąpienia choroby sercowo- naczyniowej i jest negatywnym wskaźnikiem prognostycznym. W badaniu prowadzonym przez Weinberger i wsp. oceniono krzywe przeżycia, okazało się, że normotensyjne osoby wrażliwe na sól w wieku powyżej 25 lat, kiedy były początkowo badane, miały skumulowaną śmiertelność podobną do tej u osób z nadciśnieniem, podczas gdy osoby normotensyjne odporne na sól miały zwiększoną przeżywalność. Obserwacje te dostarczają unikalnych dowodów na istnienie związku między wrażliwością na sól a śmiertelnością, który jest niezależny od podwyższonego ciśnienia krwi [168]. Wpływ nadmiernego spożycia soli (sodu) na ciśnienie tętnicze, CVD i udar mózgu jest dobrze poznany, a programy redukcji spożycia soli stanowią główny element międzynarodowych inicjatyw w zakresie zdrowia publicznego.

Od lat 50. wiadomo, że stosunek sodu do potasu może być ważniejszym wskaźnikiem ciśnienia tętniczego, a tym samym ryzyka CV i udaru niż spożycie ogólne. Oznacza to, że niski stosunek sodu do potasu, osiągnięty przez proporcjonalnie niskie spożycie sodu i wysokie potasu, może przewidywać niższe ciśnienie tętnicze, ryzyko CVD i udaru. Mimo to dotychczasowe inicjatywy w zakresie zdrowia publicznego koncentrowały się wyłącznie na polityce ograniczania spożycia soli (sodu), a tymczasem coraz więcej dowodów wskazuje na to, że zwiększenie spożycia potasu może być równie korzystne. W tej serii badań in vitro i in vivo zgromadzono przekonujące dowody, które wykazały następujące efekty zwiększonego stężenia potasu zewnątrzkomórkowego: zmniejszona proliferacja komórek mięśni gładkich naczyń, zmniejszona migracja komórek mięśni gładkich naczyń, zmniejszone powstawanie wolnych rodników, zmniejszone utlenianie cholesterolu lipoprotein o małej gęstości i zmniejszona agregacja płytek krwi. Wyniki te potwierdzają rolę zwiększonego spożycia potasu w zapobieganiu tworzenia się skrzeplin, głównej przyczyny udaru niedokrwiennego mózgu.

Metaanaliza dokonana przez Gonçalves i wsp. dostarcza jednak niejednoznacznych danych. Stwierdzono niespójne wyniki dotyczące wpływu zmniejszenia spożycia sodu w tej populacji na obniżenie ryzyka CVD. Stwierdzono, że zarówno zwiększenie spożycia potasu, jak i zmniejszenie stosunku sodu do potasu wiązało się z mniejszym ryzykiem nadciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia, a zwłaszcza udaru mózgu. Zarówno wyższe spożycie potasu, jak i niższy stosunek sodu do potasu wiążą się z niższym ryzykiem sercowo-naczyniowym. 

Czy dieta może pomóc? 

Dieta Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) powstała w latach 90. W 1992 roku Narodowy Instytut Zdrowia (NIH) rozpoczął finansowanie kilku projektów badawczych, aby sprawdzić, czy określone interwencje dietetyczne są przydatne w leczeniu nadciśnienia. Uczestnikom biorącym udział w badaniu zalecono, aby stosowali tylko interwencje dietetyczne i nie włączali żadnych innych modyfikacji stylu życia, aby uniknąć czynników zakłócających. Odkryli, że tylko sama interwencja dietetyczna może obniżyć skurczowe ciśnienie krwi o około 6 do 11 mm Hg. Efekt ten zaobserwowano zarówno u osób z nadciśnieniem, jak i prawidłowym ciśnieniem. Na podstawie tych wyników, w niektórych przypadkach, DASH został zaproponowany jako terapia farmakologiczna pierwszego rzutu wraz z modyfikacją stylu życia.

Co zawiera ta dieta? DASH promuje spożywanie warzyw i owoców, chudego mięsa i produktów mlecznych oraz włączanie do jadłospisu mikroelementów. Zaleca również redukcję sodu w diecie do około 1500 mg / dzień. DASH kładzie nacisk na spożywanie minimalnie przetworzonej i świeżej żywności. Dieta DASH ma wiele podobieństw do niektórych innych wzorców żywieniowych, które są promowane dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Dieta DASH to kulminacja starożytnego i współczesnego świata. Naukowcy opracowali go w oparciu o pewne starożytne zasady diety i został dostosowany do niektórych z głównych zabójców współczesnego społeczeństwa.

Typowy przewodnik po dawce dla pacjenta stosującego dietę DASH jest następujący:

1. Warzywa: około pięciu porcji dziennie
2. Owoce: około pięciu posiłków dziennie
3. Węglowodany: około siedmiu porcji dziennie
4. Niskotłuszczowe produkty mleczne: około dwóch porcji dziennie
5. Chude produkty mięsne: około dwóch lub mniej porcji dziennie

6. Orzechy i nasiona: 2 do 3 razy w tygodniu
   
   Dieta DASH to oparte na żywieniu podejście do zapobiegania i kontrolowania nadciśnienia. Dieta została przetestowana w kilku badaniach klinicznych i wykazano, że obniża poziom cholesterolu, tłuszczów nasyconych i ciśnienia krwi. Dieta DASH została zalecona jako najlepsza dieta pomagająca osobom, które chcą schudnąć, utrzymać zdrową wagę i obniżyć ciśnienie krwi. Kluczowym faktem jest to, że ta dieta musi być promowana wśród pacjentów. Skorzystaj z pomocy profesjonalnego dietetyk kliniczny Lubliniec mgr Michał Strużyk i rozpocznij leczenie żywieniowe już dziś !

   źródła : 

   1. Tyson CC, Nwankwo C, Lin PH, Svetkey LP. The Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) eating pattern in special populations. Curr Hypertens Rep. 2012 Oct;14(5):388-96.
   2. Soltani S, Arablou T, Jayedi A, Salehi-Abargouei A. Adherence to the dietary approaches to stop hypertension (DASH) diet in relation to all-cause and cause-specific mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Nutr J. 2020 Apr 22;19(1):37.
   3. Oparil S, Acelajado MC, Bakris GL, Berlowitz DR, Cífková R, Dominiczak AF, Grassi G, Jordan J, Poulter NR, Rodgers A, Whelton PK. Hypertension. Nat Rev Dis Primers. 2018 Mar 22;4:18014. doi: 10.1038/nrdp.2018.14. 
   4. Stamler J, Rose G, Stamler R, Elliott P, Dyer A, Marmot M. INTERSALT study findings. Public health and medical care implications. Hypertension. 1989 Nov;14(5):570-7. doi: 10.1161/01.hyp.14.5.570. PMID: 2807518.
   5. 164.Denton D., Weisinger R., Mundy NI., Wickings EJ., Dixson A., Moisson P., Pingard AM., Shade R.,
   Carey D., Ardaillou R.. The effect of increased salt intake on blood pressure of chimpanzees. Nat Med
   1995,1,1009–16.
   6. 165.Elliott P., Walker LL., Little MP., Blair-West JR., Shade RE., Lee DR., Rouquet P., Leroy E.,
   Jeunemaitre X., Ardaillou R., Paillard F., Meneton P., Denton DA.: Change in salt intake affects blood
   pressure of chimpanzees: implications for human populations. Circulation 2007,116,1563–8.
   7.He FJ., MacGregor GA.: Reducing population salt intake worldwide: from evidence to implementation.
   Prog Cardiovasc Dis 2010,52,363–82.
   8. 167.Intersalt International Collaborative Group. Intersalt: an international study of electrolyte excretion andblood pressure. Results of 24 hour urinary sodium and potassium excretion. Br Med J 1988,297,319–28.
   9. 168.Weinberger MH., Fineberg NS., Fineberg SE., Weinberger M.: Salt sensitivity, pulse pressure, and
   death in normal and hypertensive humans. Hypertension. 2001 Feb,37(2 Pt 2),429-32.
   10. 169.Meneely GR., Ball CO.: Experimental epidemiology of chronic sodium chloride toxicity and the
   protective effect of potassium chloride. Am J Med 1958,25,713–25.
   11. 170.Young DB.: Role of Potassium in Preventive Cardiovascular Medicine. Boston, MA: Kluwer
   Academic Publishers 2001.